Stuken is normaal gesproken een precisieklusje en wie strakke wanden wil, zal dat graag aan vaklui overlaten. Leemstuc is echter vergevingsgezinder dan gips. Het droogt minder snel zodat je foutjes kunt herstellen, en zelfs droge leemstuc kun je door bevochtigen weer zacht krijgen. Bovendien leent leemstuc zich door zijn natuurlijke uitstraling uitstekend voor een wat grovere verwerking waarbij de muur niet perfect strak en glad hoeft te zijn. Ben je redelijk handig en niet bang om vieze handen te krijgen? Dan is zelf leemstuc aanbrengen behalve kostenbesparend ook een leuke klus!
1. Kies de juiste leem: basisleem of finishleem
Wanneer je voor leem kiest omdat het mooi is, ga dan voor finishleem. Finishleem is vrij eenvoudig te verwerken en in verschillende kleuren te verkrijgen. Wanneer je ook wil dat de leemlaag de klimaatwerking van je woning verbetert, kies dan voor basisleem. Meer over de voordelen van leemstuc lees je in ons blog leemstuc op de muur.
2. Zorg voor het juiste materiaal en gereedschap
Wat heb je nodig om te leemstuken:
- Voldoende basis- of finishleem voor de te stuken wand. De productbladen van de leemsoorten geven het verbruik aan.
- Kuip en menger om de leem aan te maken.
- Troffel en spaan om de leem op de muur aan brengen. Basisleem breng je met een kartelspaan aan voor een gelijkmatige dikte. Finishleem breng je met een Italiaanse spaan aan, met afgeronde hoekjes.
- Eventueel: reilat, spackmes, spons en plastic spaan.
- Voor de voorbereiding: stoffer (behangstoffer), schilderstape, plantenspuit, stucloper of houten plaatmateriaal (underlayment) om de vloer te beschermen.
3. Bereid de vloer en muur voor
- Beschermen: de vloer bescherm je met stucloper of een flink stuk underlayment dat je steeds verschuift. Plafond, kozijnen en andere muren kun je met schilderstape beschermen.
- Repareren: finishleem breng je aan op een vlakke muur: gaatjes en beschadigingen moeten dus gevuld worden. Basisleem kan juist gebruikt worden om de muur uit te vlakken. Als je basisleem aanbrengt hoef je dus geen beschadigingen te repareren.
- Voorstrijken: of je voorstrijk nodig hebt is afhankelijk van de ondergrond. Voor de meeste soorten ondergrond zul je moeten beginnen met een korrelige voorstrijk zodat de leem kan hechten. Een uitzondering is een muur van strobalen. Zo’n muur is zo grof dat de leem daar goed aan hecht.
- Bevochtigen: voordat je de leem aanbrengt bevochtig je de muur met een plantenspuit of een stoffer en water. De muur moet niet druipen, maar wel goed vochtig zijn.
That’s it! Wanneer je basisleem aanbrengt en absoluut overal een even dikke laag wil hebben, kun je nog hulplatjes voor het reien aanbrengen. Schroef dan latten van 18 mm verticaal op de muur, met een afstand van ongeveer een meter. Als je weet dat je goed kunt reien óf wanneer je wat verschil in dikte niet rampzalig vindt, kun je dit achterwege laten.
4. Breng de leem aan
Leem maak je aan met water, heel simpel. Kijk op de productbladen of de verpakking voor de verhoudingen. Goed mixen. Finishleem moet zo’n 20 minuten rusten.
Basisleem kun je makkelijk aanbrengen met een kartelspaan of lijmspaan. Je hebt dan meteen een uniforme dikte. Voor de eerste laag wil je ongeveer 2 cm opzetten. Begin met een laagje bovenaan en werk dan naar beneden, terwijl je de leem naar boven toe strijkt. Zo hecht elke volgende laag aan de laag daarboven.
Eventueel kun je nu reien. Als je reilatten hebt aangebracht, laat je die zitten totdat de leem stevig is opgedroogd (maar nog wel wat vochtig is). Daarna kun je ze weghalen en de sleuven opvullen met leem.
Finishleem breng je heel dun aan: ‘korreldikte’. Je schraapt het als het ware uit over de muur. Een te dikke laag is heel moeilijk strak te krijgen, je ziet dan afdrukken van de spaan.
Probeer grote bewegingen te maken! Te priegelig werken zorgt zelden voor goed resultaat.
5. Werk de muur af
De tweede laag is over het algemeen de afwerklaag. Basisleem wordt voor deze laag dunner aangemaakt, en ook de laagdikte is veel geringer (ongeveer een halve centimeter). Deze laag breng je zo netjes mogelijk aan. Als de leem stevig is opgedroogd maar nog wel vochtig is, kun je met de spaan gaan ‘poetsen’ om de poriën dichter te krijgen. Je gaat daarvoor met enige druk over de muur heen, totdat je ziet dat de kleine gaatjes in de muur zich dichten. Let op dat je niet te lang blijft prutsen, want dan kan de leem weer te vloeibaar worden. Goed genoeg is goed genoeg! Ook kan basisleem afgewerkt worden met een vochtige spons. Daarmee krijgt de muur een wat meer gestructureerd uiterlijk. Als je basisleem met stro erin gebruikt, brengt sponzen het stro naar de oppervlakte zodat het zichtbaar wordt.
Als alles droog is, kan desgewenst nog een laag finishleem of leemverf worden aangebracht, maar dat is niet nodig.
Voor finishleem is het een eenvoudiger proces: je brengt simpelweg nog zo’n dun laagje aan. De eerste laag moet licht vochtig zijn. Gebruik eventueel de plantenspuit.
6. Oefen!
Niet helemaal overtuigd dat je het in je hebt om je eigen muur te lemen? Oefen de techniek eens op een onopvallende muur. Buiten bijvoorbeeld, of in een schuur. Ook bieden veel professionele leemstukadoors workshops aan.
Nog beter: veel zelfbouwprojecten van met name strobalenhuizen zoeken regelmatig vrijwilligers om mee te bouwen. Omdat strobalenhuizen vrijwel altijd met leem worden afgewerkt kun je hier goed leren lemen. Kijk bijvoorbeeld op strobouw.nl om te zoeken naar bouwprojecten.
