Hout behandelen met aandacht voor milieu
Een vloer, vensterbank of meubelstuk van onbehandeld hout wordt veelal mooier en duurzamer van een afwerklaag. Onbehandeld hout kan, afhankelijk van de houtsoort, verkleuren en beschadigen door bijvoorbeeld vocht of vet. Ook is onbehandeld hout vatbaarder voor vuil.
Hardhout of zachthout?
De termen hard- en zachthout zijn nogal verwarrend. In principe zeggen ze namelijk niets over de hardheid van het hout, maar over de boom. Zachthout komt van naaldbomen, hardhout van loofbomen. Voor de bekendere houtsoorten gaat wel op dat hardhout harder is dan zachthout, maar er zijn uitzonderingen.
Naaldhout zoals vuren en grenen groeit snel en is goedkoop, maar het beschadigt snel. Loofhout zoals het tropische azobé, teak of bilinga is duurder maar kan ook meer hebben zonder te beschadigen. De kwaliteit en duurzaamheid van hout is niet alleen afhankelijk van de houtsoort, maar van verschillende eigenschappen: dichtheid en gewicht, aanwezigheid van looizuur, hars, vocht en knoesten maar ook de zaagrichting hebben allemaal invloed op de kwaliteit. Wikipedia geeft een goed overzicht van de eigenschappen van hout.
Welke houtbehandeling kies je?
Welke houtbehandeling het meest geschikt is, hangt af van de toepassing en de houtsoort. Onbehandeld hout is natuurlijk het milieuvriendelijkst, maar niet altijd haalbaar. Een vurenhouten vloer niet behandelen zorgt ervoor dat de vloer sneller slijt en dus ook sneller vervangen moet worden. Maar voor sommige toepassingen kan onbehandeld hout prima: gevelafwerking bijvoorbeeld met Douglas of Red Cedar. Deze houtsoorten bevatten veel hars en zijn daardoor bestand tegen weersomstandigheden. Ook tropische hardhoutsoorten kunnen vaak onbehandeld blijven, zowel binnen als buiten.
Veelgebruikte houtsoorten zoals vuren, grenen en eiken zijn gevoeliger voor vocht, vet en slijtage. Vloeren, vensterbanken of aanrechtbladen zullen dan ook beschermd moeten worden. Maar ook een kast met deuren of laatjes zul je tegen (vettige) handen en het werken (kromtrekken) van hout willen beschermen. Ten slotte kun je met een houtbehandeling het uiterlijk van het hout veranderen of juist behouden.
Olie, was, zeep of lak
Olie maakt het hout waterafstotend en het verdiept de kleur. Het geeft een erg natuurlijke afwerking doordat het in het hout trekt. Je kunt ook pigment aan de olie toevoegen om met kleuren te spelen: een wit pigment houdt blank hout licht, donkere pigmenten geven juist een doorleefder uiterlijk. Wanneer je een vloer met olie behandelt, kun je zelfs verschillende pigmenten gebruiken voor verschillende planken voor een speels effect. Dit is alleen mogelijk bij een nieuwe vloer, aangezien de planken vóór het leggen geolied moeten worden.
Was trekt niet in maar vormt een laagje op het hout. Het geeft een zachtglanzende finish, maar beschermt niet erg goed tegen krassen of vlekken. Omdat je was met een enkele laag kunt aanbrengen, zijn krassen en vlekken wel erg goed bij te werken.
Houtzeep reinigt en verzadigt de oppervlakte van het hout, waardoor vuil en vocht minder kans hebben om in het hout door te dringen. Een andere eigenschap van zeep is dat het blank hout licht laat blijven. Hoe vaker gezeept wordt, hoe lichter het hout wordt. Hout zeep met een wit pigment versterkt dit effect. Zeep kan als afwerkingslaag gebruikt worden, maar ook als onderhoudsmiddel op een geoliede vloer. Zeep geeft niet heel veel bescherming en het zepen moet regelmatig herhaald worden. Het effect is zeer natuurlijk.
Lak legt een hard laagje op het hout, waarmee vocht en vet het hout niet langer kunnen binnendringen. Lak wordt hard en beschermt daarmee het hout uitstekend tegen vocht, vet en krassen. Gangbare lak (met of zonder kleur) bevatten veel vluchtige stoffen die schadelijk zijn tijdens de verwerking maar ook daarna. Atrium verkoopt oplosmiddelvrije lak en verf die onschadelijk is voor mens en milieu.
Advies
Om de juiste houtbehandeling te vinden, moet je rekening houden met de houtsoort, het gebruik en de toepassing. Verschillende behandelingen hebben verschillende esthetische effecten. Twijfel je over de meest geschikte behandeling? Neem dan gerust contact met ons op. Wij adviseren graag!
